Photo by abluecup (Getty Images) via Canva
Wat is Psychologische Veiligheid?
Psychologische veiligheid is de overtuiging dat je niet zal gestraft of vernederd worden als je je uitspreekt of je een fout maakt. Op een psychologisch veilige werkplek hebben mensen het gevoel dat hun ideeën, vragen en zorgen welkom zijn.
In een psychologisch veilige werkomgeving geloven mensen dat ze zich kunnen uitspreken zonder negatieve gevolgen. Eenvoudig gezegd is het een omgeving die veilig is voor het nemen van interpersoonlijke risico’s.
Het concept is al sinds de jaren ’60 bekend in de wetenschappelijke literatuur. Je ziet het nog een keer opduiken in 1990 maar de relatief nieuwe opmars ervan is (mede) te danken aan Harvard-professor Amy Edmondson, die de term vastlegde in haar doctoraatsonderzoek (1999) naar teams op de werkplek.
Halverwege de jaren negentig onderzocht Edmondson of goed presterende medische teams meer of minder fouten maakten dan slecht presterende teams en ze ontdekte iets vreemds: de best presterende teams leken de meeste fouten te maken.
Het duurde even voor het duidelijk werd. Edmondson ontdekte dat de goede teams niet méér fouten maakten, maar dat ze er meer rapporteerden omdat ze een klimaat van openheid hadden. De mensen in de teams voelden zich dus psychologisch veilig.
Het onderzoek is pas echt beginnen boomen nadat Google in 2012 een onderzoek startte met codenaam ‘Aristoteles’ waarbij ze ongeveer 200 Google-teams bestudeerden om uit te zoeken wat de kwaliteiten zijn van een goed team.
Ze ontdekten 5 belangrijke dynamieken in goede teams:
- Duidelijkheid over de doelen en rollen
- Kunnen rekenen op je collega’s
- Het geloof dat je werk impact heeft
- Het werk is zinvol voor de teamleden
- Het team is psychologisch veilig
Hoe komt het dat we psychologische veiligheid nodig hebben?
Eeuwenoude evolutionaire aanpassingen verklaren waarom psychologische veiligheid zowel kwetsbaar als vitaal is voor succes in onzekere, onderling afhankelijke omgevingen.
De hersenen verwerken alle vormen van psychologische stress – ook werkstress – als een bedreiging van leven of dood. De amygdala, de alarmbel in de hersenen, ontsteekt de vecht-of-vluchtreactie, kaapt hogere hersencentra en schakelt perspectief en analytisch redeneren uit. Hoewel die vecht-of-vluchtreactie ons kan redden in situaties van leven of dood, belemmert ze het strategisch denken dat nodig is op de werkplek van vandaag.
Wij zijn sterk afgestemd op de indrukken van anderen. Bewust en onbewust doet het er toe dat anderen goed over ons denken en in hiërarchische contexten speelt het nog meer.
Op die momenten waar je uitspreken echt zin heeft, maken we allemaal een impliciet besluitvormingsproces door waarin we de voor- en nadelen van het opendoen van onze mond afwegen. De nadelen zijn vaak tastbaar en onmiddellijk (bv. woede of irritatie van je baas). De voordelen zijn vaak onduidelijk en pas later merkbaar. Daarom gaan we onbewust de nadelen vaak zwaarder laten doorwegen dan de voordelen.
De meedogenlozen psychologische zuigkracht van een hiërarchie kan zo sterk zijn dat mensen zelfs hun eigen levens of die van anderen op het spel zetten door te zwijgen en niks in te brengen tegen het gezag van de hiërarchische meerdere. Het gebrek aan psychologische veiligheid speelde bv. een buitensporig grote rol in de vliegtuigramp van Tenerife (1977), nog steeds de grootste ramp uit de geschiedenis van de burgerluchtvaart.
Wat maakt psychologische veiligheid zo belangrijk voor organisaties?
Google ontdekte dat psychologische veiligheid leidt tot betere teamresultaten. En dat is ook logisch.
Door onze evolutionaire configuratie scannen we steeds onze omgeving af op mogelijk gevaar. Wanneer we ons onveilig voelen schakelen we onze prefrontale cortex in grote mate uit. Nochtans hebben we die net nodig om:
- onze creativiteit te laten bloeien
- strategisch te denken
- te leren van elkaar
- empathisch te zijn en andere meningen vast te kunnen houden
- …
Onderzoek toont consequent aan dat psychologische veiligheid op vele manieren rechtstreeks verband houdt met prestaties: innovatie, leren, zelfvertrouwen, het genereren van ideeën, persoonlijk welzijn, procesverbetering, organisatorische verandering, veiligheidscultuur, teamsamenwerking, teamplanning en meer.
We weten nu dat het niveau van psychologische veiligheid in een sociale eenheid of team een directe en diepgaande invloed heeft op het gedrag van elk individu en dus op de uiteindelijke resultaten die het team kan genereren.
Kortom, psychologische veiligheid is onontbeerlijk in de organisatie van de 21e eeuw.
Op zoek naar een spreker?
Ik deel je mijn visie over psychologische veiligheid en verticale ontwikkeling
Vorige week was ik te gast op #WorksafeFlanders voor een boeiende Masterclass over psychologische veiligheid en de impact van verticale ontwikkeling.
Meer weten?
Blijf op de hoogte en
schrijf je in voor mijn brief
